PODSTAWY PRAWNE
BIULETYNU INFORMACJI PUBLICZNEJ

Każdy obywatel R.P. ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne (Konstytucja R.P. - art. 61). Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa. Powinno ono zapewniać dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu.

Prawo takie przysługuje każdemu z zastrzeżeniem iż podlega ograniczeniu w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych, również ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy.

Skonkretyzowano to w ustawie z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2001 r. Nr 112, poz. 1198, Dz. U. Z 2002 r. Nr 153, poz. 1271). W rozumieniu ustawy: każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną i podlega udostępnieniu na zasadach i w trybie w niej określonych. Udostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o: polityce wewnętrznej i zagranicznej, w tym o zamierzeniach działań władzy ustawodawczej oraz wykonawczej, projektowaniu aktów normatywnych, programach w zakresie realizacji zadań publicznych, sposobie ich realizacji, wykonywaniu i skutkach realizacji tych zadań.

W szczególności do respektowania ustawy zobowiązane są następujące organy władz publicznych i inne podmioty wykonujące zadania publiczne:

• organy władzy publicznej,
• organy samorządów gospodarczych i zawodowych,
• podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa,
• podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego,
• podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.
• jeśli są w posiadaniu takich informacji - obowiązane do udostępniania informacji publicznej są również związki zawodowe i ich organizacje oraz partie polityczne.

Właśnie te podmioty powinny udostępnić informacje o statusie prawnym lub formie prawnej, o organizacji, przedmiocie działalności i kompetencjach, organach i osobach sprawujących w nich funkcje i ich kompetencjach, swojej strukturze własnościowej oraz majątku, którym dysponują. Jak również na temat zasad funkcjonowania, trybu działania władz publicznych i ich jednostek organizacyjnych, trybu działania państwowych osób prawnych i osób prawnych samorządu terytorialnego w zakresie wykonywania zadań publicznych i ich działalności w ramach gospodarki budżetowej i pozabudżetowej. Podmioty powinny także informować o sposobach stanowienia aktów publicznoprawnych, sposobie przyjmowania i załatwiania spraw, oraz stanie przyjmowanych spraw, kolejności ich załatwiania lub rozstrzygania.

Aby obywatel mógł się zapoznać z wymaganymi rejestrami, ewidencjami i archiwami oraz sposobami i zasadami udostępnianych w nich danych, w celu tak rozumianego powszechnego dostępu do informacji publicznej tworzy się urzędowy publikator teleinformatyczny - Biuletyn Informacji Publicznej, w postaci ujednoliconego systemu stron w sieci teleinformatycznej, zwany dalej "Biuletynem Informacji Publicznej". Podmioty o których mowa wyżej są obowiązane do udostępniania informacji w Biuletynie Informacji Publicznej. W przypadku wyłączenia jawności informacji publicznej, w Biuletynie Informacji Publicznej podaje się zakres wyłączenia, podstawę prawną wyłączenia jawności oraz wskazuje się organ lub osobę, które dokonały wyłączenia, a w przypadku ograniczenia ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy, podmiot, w interesie którego dokonano wyłączenia jawności.

Podmioty udostępniające informacje publiczne w Biuletynie Informacji Publicznej są obowiązane do:

• oznaczenia informacji danymi określającymi podmiot udostępniający informację,
• podania w informacji danych określających tożsamość osoby, która wytworzyła informację lub odpowiada za treść informacji,
• dołączenia do informacji danych określających tożsamość osoby, która wprowadziła informację do Biuletynu Informacji Publicznej,
• oznaczenia czasu wytworzenia informacji i czasu jej udostępnienia,
• zabezpieczenia możliwości identyfikacji czasu rzeczywistego udostępnienia informacji.

Minister właściwy do spraw administracji publicznej utworzył stronę główną Biuletynu Informacji Publicznej zawierającą wykaz podmiotów zobowiązanych do udostępniania informacji publicznej (http://www.bip.gov.pl), wraz z odnośnikami umożliwiającymi połączenie z ich stronami www. Podmioty te mają obowiązek stworzyć własne strony Biuletynu Informacji Publicznej, na których udostępniają informacje podlegające udostępnieniu . Podmioty są obowiązane przekazać ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej informacje niezbędne do zamieszczenia na stronie www.bip.gov.pl.

Struktura strony głównej Biuletynu, standardy struktury stron podmiotowych, a także zakres i tryb przekazywania informacji, oraz standardy zabezpieczania treści informacji publicznych udostępnianych w Biuletynie Informacji Publicznej zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 maja 2002 r. w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej.

Ustawa, która weszła w życie z dniem 01.01.2002 roku (art. 26) określa czas w jakim należy zrealizować poszczególne elementy systemu BIP:

• Publikację informacji dotyczących majątku publicznego należy rozpocząć nie później niż w terminie 36 miesięcy.
• Informacje dotyczące polityki wewnętrznej i zagranicznej, stanu przyjmowanych spraw i kolejności ich załatwiania lub rozstrzygania oraz dokumentacji kontroli należy rozpocząć nie później niż w terminie 24 miesięcy.
• Pozostałe informacje wymienione w art. 6 ustawy należy praktycznie publikować już dzisiaj, a ich skompletowanie zakończyć nie później niż w terminie 18 miesięcy (zatem do 01.07.2003r.).